Emotionaliteit van zeventiende-eeuwse toneelstukken

nus om hellewaerts te daelen ontrent den jammerpoel by de gelieven (die uyt wanhopende minne sich selven het leven benomen hadden) daer bejeghent hem Taurinus hem als toornich aensiende, meynde van de spoocken ontijdich wechgheruckt te worden, maer ten lesten versterckt sijnde, ende de reden van fijn stoute incomst verclaert hebbende was verwondert dat Taurinus de secreten van sijn avonturen soo wel uyt een seker gheweten wist te segghen, en sonderlijck dat Felicia op het lest noch sijn vrouw souw wesen schoon hy de selve scheen te vluchten en meynde vast te gaen om Thebasile te trouwen, evenwel dit niet gheloovende en den waerseggher wantrouwende treckt met sijnen knecht Mopsus heymelijck over zee naer Enghelandt daer hy van Thebasile verwacht wordt, Felicia ondertussen t'selve verstaen hebbende, en kennende de cracht van haer liefde die sy Alphonsus toedroegh, nempt voor, hem in mans cleederen te volghen haer betrouwende op den tijdt en het gedult, des anderen daeghs heel vroegh als den dagh aenbrack, en het bedauwde cleet des duystren nachts gheschoven was, en dat de sonne straelen d'aerde begosten te lichten is met Nimus haeren ghetrouwen knecht (waer mede sy wel over een droegh) sittende alle beyde als Ridders te peerdt over het landt vertrocken, niet anders op den wegh praetende als van het braef opsicht en oorloghs dapperheydt daer Alphonsus mede begaeft was, verfoeyende des selfs wanckelbaeren aert, met hope dat sy hem den wegh sou af-snijden en sijn drieftich voornemen beletten, quam by gheval in't ghemoet eenighe Torcken, die met een cleyn bootjen ghelandt waeren, hebbende met den anderen twee ghevanghen slaven die sy veylden om te vercoopen, te weten Alphonsus en Mopsus sijnen knecht aen een gheketent, uytgheschudt en half naeckt de welcke seer ongheluckich op zee in hun handen ghevallen waeren, d'welck nochtans maer een beghin en was vande ellenden die Alphonsus over het hooft honghen, ghelijck Taurinus hem voorseyt hadde, die niet en dede als jammeren, suchten en kermen tot dat Felicia medoogen creegh om hem met den knecht te verlossen ghelijck sy ghedaen heeft haer gheveynsende oft sy Alphonsus niet ghekent en hadde onder de ghelofte die hy haer dede van wederom te doen gheven t'ghene sy voor sijn rantsoen betaelt hadde, en is alsoo met sijnen knecht wederom naer Spanien ghekeert met eenich teir-gheldt dat Felicia hem mede gaf om door den noot niet verdruckt te worden, en alsoo onbekent (ghelijck d'een en d'ander sich gheveynsde) van malcanderen ghescheyden sijnde, soo ist ghebeurt dat Felicia binnen Londen in Enghelandt aenghecomen is, alwaer sy naer eenighe daghen hadde ghehoort hoe dat Thebasile ten houwelijck versocht werdt van den Keyser Adolphus, den welcken tot dieneynde aldaer hadde ghesonden eenen Ambassadeur om de selve te bewillighen, ghelijck den heelen Engelsen Raedt goet vont toe-te-stemmen, maer Thebasile dit versoeck verscheyde reysen afgheslaeghen hebbende en haer selven daer toe niet willende te verstaen gheven tot verwonderingh van alle de Hovelinghen die niet en wisten op wie haer secrete

veerdicheyt heeft ontdeckt ende d'onheluckighe doodt van Thebasile belet, bewijsende dat sy onnoosel was van het opgheleyt misdaet des overspels uyt reden dat die daer sy mede beschuldicht wert selfs een vrouw-persoon was en oversulckx de leughenen achterhaelt sijnde, sijn de Verraders veroordeelt ter doot om levende verbrandt te worden, Thebasile wederom tot vreught van het heel Hof op den throon ghestelt, en Alphonsus met Felicia ghetrouwt.

Waerheydt baert nijdt.--------------------------------VERTHOONDERS.Alphonsus Grave van Barzelona.Mopsus sijnen Knecht.Taurinus Waer-seggher.Felicia Edel Iouffrouw.Thebasile Dochter van Henricus en Coninginne van Bohemen.Nimus Knecht van Felicia.Eenen Boer.Eenen Torcksen Schipper.Sultan eenen Torck.------------------------Adolphus Keyser.Henricus Coninck van Engelant.Romanus Ambassadeur.Atrastes. Iulius. Eduardus. Carolus. } Edele.Twee Pagien.Twee Hellebaerdiers.Amurathes eenen Torck.

HET THOONEEL.Wordt eerst verthoont in Bosschagie.

Derde uyt-comen.

Felicia met Nimus haeren knecht.Wel Nimus mach ick dan ghelooven uwen praetNimus. Me-Iofvrou waerom niet is mijne tijdingh quaetSoo ghy my niet ghelooft soo cont ghy daer naer vraeghenFelicia. Dit snijdt mijn herte door en t'sal mijn Jeught verjaeghen,Weet toch den Grave wel van dese swaricheytNimus. Dat staet my stil, want ick en hebt't hem niet gheseytFelicia. Mijn deusichlijck verstandt begint des' saeck te weghenEn vreest ghedurich aen het onghestadich pleghenVan Jonghmans die soo licht veranderen van sinAls daer veel steck bedroch in een verdwaelde min,Als d'ontrouw eens begint hun in het hooft te raet'lenNimus. Ick wou wel sien een eynd' van al dat grillich praet'lenEn dat ick aen den disch met vreughden eens mocht sijnIck spoelden dan eens af ons Ioff-vrouws minne pijn,Want mijnen beir die danst dat ick hem daer cost payenAl waert met een stuck hesp oft schouwer wel ghebraeyenIck liet den sotten clap van dese vrijster daer,Felicia. Wat seght ghy esels hooft, en spreckt my niet te naerOft k'geef u soo een clinck hoe peyst ghy weer op eten:Nimus. Jae Jouf-vrouw daer med' is de liefde haest verghetenFelicia. Wel soeckt ghy dan gheen vrou, hoe spreckt ghy nu soo stoudtNimus. Neen, d'een waer my te jonck en d'ander wat te oudtIck ben te viesen dieff, t'waer my al wel te passenEer eenich schoon malaet mijn schoonheyt sou verassenOft sy waer wat te cort, te dick of veel te lanckTe dun oft wat te breet, te mager of te ranckOft wat te smal van gat, te mortsich oft te spijtichTe plomp, oft wat te bot en selden goet oft vlijtich

En heb hier eenen brief in dit packet ghebondenDie ick hem gheven moet self in sijn vrome handtHy compt van een Princers die woont in Enghelandt.Alphonsus. Van veer dit hoorende speckt,Alpho. Met oorlof eel Gravin ick hoor mijn naeme mellenVan jemandt, die jet heeft aen my self te bestellenMy dunckt hy haestich is, daerom u dienaer blijfEn scheyd met desen soenNimus: Holla Holla niet te stijff.Alpho. Ick hoop des' eer daer naer noch meerder te ghenietenOft anders t'leven sou my ganselijck verdrietenbinnen met sijnen knecht.Felicia alleen.Ickstaen gheheel verstelt vol druck en onghevalIck vrees dat desen brief wat wonders baeren sal.Ey Nimus leght wat toe om eens dan grondt te wetenOft daer jet schuylen mach,Nimus Mevrou het sijn secretenVan een seer eel Princers uyt Enghelandt ghebrocht:Felicia. Uyt Enghelandt, oft ick die achterhaelen mochtWaer toe ghy dienstich sijt om stil daer naer te trachtenEn sal door uwe hulp hier op eens andtwoordt wachten.Nimus. Soo ghy my drinckgelt gheeft ben ick daer toe ghereet:Felicia. Het welck ick u gheloof dus doet dat ick u heetNimus. Laet my maer slechts begaen ick sal 't wel overlegghen,En alles beter doen als ghy my cunt ghesegghen.binnen.

VERSCHOONINGHDen Keyser Adolphus siende het Pourtraict of afbeldselvan Thebasile wordt daerop verlieft.

Tweeden handel.Eerste uyt-comen.Felicia in manscleeren met Nimus haeren Knecht.Felicia. WIe had geweten oyt dat liefd' had soo veel strickenEn laeghen van bedrogh, waer op de lusten mickenO wanckelbaer Fortuyn, die wispelturigh draeytU vals doorslepen praet met alle winden waeyt:Wie had dit oyt ghedacht, dat eenen mensch vol trekenSoo vals en heel gheveynst, soo teghen t'hert sou spreken,Hy is nu emmers wegh, de Coningin is weef,O schelm, ô boos ghedacht; aen wie ick dickwils schreef,Die my ghesworen heeft my voor u lieff te kennenGodt gaef dat neen, maer wie sal mijn hert nu ontwennenDe kennis die het heeft van diepe minne smertWaer mede dat mijn siel altijdt ghevoestert wert.Alphonsus had gheen reen om my sijn min te verghenHad ick hem met mijn min bedeckt niet comen terghen,Maer soo ick heb verstaen den Keyser mint haer med'Die hy ten echt versoeckt, gaen wy dan naer de sted'Daer sy haer wooningh houdt om haer sijn trou te veylen.Nimus. Op gistren gongh hier af met opgherechte seylen,Sijnen Ambassadeur, ick weet sy sijn al voortAl wast dat haer de Zee verthoonden heel ghestoort,De Trommels en Trompet, die hoorden ick daer klincken,Soosy door zeesen storm niet altemael versincken:Ick vrees voor ongheluck, den Torck ghedurich kruystEn leydt daer sterck op toe, t heel hof dat is verhuystOm dese schoon Malaet, om Joffvrou sleypsteerts wille