Emotionaliteit van zeventiende-eeuwse toneelstukken

Derde uyt-comen.

Felicia met Nimus haeren knecht.Wel Nimus mach ick dan ghelooven uwen praetNimus. Me-Iofvrou waerom niet is mijne tijdingh quaetSoo ghy my niet ghelooft soo cont ghy daer naer vraeghenFelicia. Dit snijdt mijn herte door en t'sal mijn Jeught verjaeghen,Weet toch den Grave wel van dese swaricheytNimus. Dat staet my stil, want ick en hebt't hem niet gheseytFelicia. Mijn deusichlijck verstandt begint des' saeck te weghenEn vreest ghedurich aen het onghestadich pleghenVan Jonghmans die soo licht veranderen van sinAls daer veel steck bedroch in een verdwaelde min,Als d'ontrouw eens begint hun in het hooft te raet'lenNimus. Ick wou wel sien een eynd' van al dat grillich praet'lenEn dat ick aen den disch met vreughden eens mocht sijnIck spoelden dan eens af ons Ioff-vrouws minne pijn,Want mijnen beir die danst dat ick hem daer cost payenAl waert met een stuck hesp oft schouwer wel ghebraeyenIck liet den sotten clap van dese vrijster daer,Felicia. Wat seght ghy esels hooft, en spreckt my niet te naerOft k'geef u soo een clinck hoe peyst ghy weer op eten:Nimus. Jae Jouf-vrouw daer med' is de liefde haest verghetenFelicia. Wel soeckt ghy dan gheen vrou, hoe spreckt ghy nu soo stoudtNimus. Neen, d'een waer my te jonck en d'ander wat te oudtIck ben te viesen dieff, t'waer my al wel te passenEer eenich schoon malaet mijn schoonheyt sou verassenOft sy waer wat te cort, te dick of veel te lanckTe dun oft wat te breet, te mager of te ranckOft wat te smal van gat, te mortsich oft te spijtichTe plomp, oft wat te bot en selden goet oft vlijtich

En heb hier eenen brief in dit packet ghebondenDie ick hem gheven moet self in sijn vrome handtHy compt van een Princers die woont in Enghelandt.Alphonsus. Van veer dit hoorende speckt,Alpho. Met oorlof eel Gravin ick hoor mijn naeme mellenVan jemandt, die jet heeft aen my self te bestellenMy dunckt hy haestich is, daerom u dienaer blijfEn scheyd met desen soenNimus: Holla Holla niet te stijff.Alpho. Ick hoop des' eer daer naer noch meerder te ghenietenOft anders t'leven sou my ganselijck verdrietenbinnen met sijnen knecht.Felicia alleen.Ickstaen gheheel verstelt vol druck en onghevalIck vrees dat desen brief wat wonders baeren sal.Ey Nimus leght wat toe om eens dan grondt te wetenOft daer jet schuylen mach,Nimus Mevrou het sijn secretenVan een seer eel Princers uyt Enghelandt ghebrocht:Felicia. Uyt Enghelandt, oft ick die achterhaelen mochtWaer toe ghy dienstich sijt om stil daer naer te trachtenEn sal door uwe hulp hier op eens andtwoordt wachten.Nimus. Soo ghy my drinckgelt gheeft ben ick daer toe ghereet:Felicia. Het welck ick u gheloof dus doet dat ick u heetNimus. Laet my maer slechts begaen ick sal 't wel overlegghen,En alles beter doen als ghy my cunt ghesegghen.binnen.

VERSCHOONINGHDen Keyser Adolphus siende het Pourtraict of afbeldselvan Thebasile wordt daerop verlieft.

Ick volghunaer terstont, dus gaet ghy haestich voor,Mopsus . Wat sal Felicia nu doen, die arme sloorAlpho. Toomt uwen beck.... laet van Felicia nu swijghenMopsus Jae comt sy door den druck noch gheen misval te crijghen,Alpho. Wel hoe gaet sy dan groot? spreckt; ghy en plompen kloenMopsus Mijn Heer, k en wetet niet, t'is quaet om goet te doenHet comter dickwils van, wanneer men in het donckerVeel vryicheyt ghebruyckt, toch ick peys dat Me-jonckerHeeft suyverheyt belooft, Alphon. hout uwen ratel beck,Hoe ismen staegh ghequelt met eenen sot oft geck.binnen.

Vijfde Uyt-comen.Den Keyser Adolphus, Romanus Ambassadeur, Iulius,Atrastes, en Henricus, Edelmans, met den Secretaris.Adolp. T'Is wonder dat een man sijn selven laet verwinnenAls maer een cleyne lust spelt in sijn swacke sinnen,Wat cander stercker sijn als liefde, die den menschBedwinght, en toomt den wil naer haeren eyghen wensch.De liefde set niet aen, hoe sterck, gheleert en maghtighHaer lusten sijn soo groot, soo vinnigh en soo crachtighDat niemand segghen can dat liefd gheen macht en heeftDat liefde aenden mensch gheen quellinghen en gheeft.Dit voelden ick ghenoegh door Venus minne schichtenSoo haest ick maer den schijn van Venus mocht besichten,Iae, Venus segghen magh soo haest haer wesens beldtHeeft met vermaeck en lust in mijn ghedacht ghespelt,Toen costick dagh noch naght mijn fiel met ruste voedenMaeraesden mijn teer hert met een beanxt vermoeden,Om een schoon vrou alleen die my nu heeft ghesteltDoor liefde inden bandt van haer seer sterck ghewelt

Tweeden handel.Eerste uyt-comen.Felicia in manscleeren met Nimus haeren Knecht.Felicia. WIe had geweten oyt dat liefd' had soo veel strickenEn laeghen van bedrogh, waer op de lusten mickenO wanckelbaer Fortuyn, die wispelturigh draeytU vals doorslepen praet met alle winden waeyt:Wie had dit oyt ghedacht, dat eenen mensch vol trekenSoo vals en heel gheveynst, soo teghen t'hert sou spreken,Hy is nu emmers wegh, de Coningin is weef,O schelm, ô boos ghedacht; aen wie ick dickwils schreef,Die my ghesworen heeft my voor u lieff te kennenGodt gaef dat neen, maer wie sal mijn hert nu ontwennenDe kennis die het heeft van diepe minne smertWaer mede dat mijn siel altijdt ghevoestert wert.Alphonsus had gheen reen om my sijn min te verghenHad ick hem met mijn min bedeckt niet comen terghen,Maer soo ick heb verstaen den Keyser mint haer med'Die hy ten echt versoeckt, gaen wy dan naer de sted'Daer sy haer wooningh houdt om haer sijn trou te veylen.Nimus. Op gistren gongh hier af met opgherechte seylen,Sijnen Ambassadeur, ick weet sy sijn al voortAl wast dat haer de Zee verthoonden heel ghestoort,De Trommels en Trompet, die hoorden ick daer klincken,Soosy door zeesen storm niet altemael versincken:Ick vrees voor ongheluck, den Torck ghedurich kruystEn leydt daer sterck op toe, t heel hof dat is verhuystOm dese schoon Malaet, om Joffvrou sleypsteerts wille

En allen ongheluck, verdriet, en pijn doen lijdenAl brack hy hals en been eer hy de poorten sietVan Londen tot mijn schad' en jammerlijck verdrietNimus uyt met potten en ketels gheladen,Mijn Heer het Peerdt is ree t'is tijdt om te vetrecken,Wel wat is dit gheseyt begint ghy weer te geckenSijn dit u perten weer ghy viesen robbe-cnolGhy uylenspiegels saet, ghy aes en sottebolWie heeft u hier med' soo den dommen kop ghebroken?Nimus. Ick, want wie souden kost toch onder weghen koken?Felicia. Wel de weerdin ghy Nar, ghy plomp en botte cloenNimus. Dat cost al wat te veel, ick cant wel selver doen:Felicia. Ghy sorght voor uwen buyck en niet voor ons afferen,Nimus. Mijn Heer wy sullen op den wegh niet veel verterenWant ick te geren ben daer men van koken spreckt,Felicia. T'is goet te sien dat in den sot niet veel en steckt,Hebt ghy oock haver voor het Peerdt dat moet ick vraeghenNimus. Dat t'Peerdt met ons oock eet, t'is my te swaer te draeghen,T'is altemael seer wel bewaert behalven ghy,Felicia. Wel plompaert wat is dit, bewaert dan jemandt myNimus. Wel ick, wie heeft u toch bewaert soo lanck te vorenToch die men nauwst bewaert, loopt dickwils eerst verlorenMijn Heer dat gaet u voor, en volght ghy niet, blijft staenFelicia. Sa voort doet stracx het Peert den toom en sadel aen,Ick mach my op de reys met veele sorghen spoedenEn sien wat uyt comst dat mijn voordacht nochsal broeden.binnen.

Tweede uyt-comen.Alphonsus met sijnen Knecht van Torcken ghevangen en geketent.Alpho. WAt droefheyt perst mijn hert, wat al te swaren druckVerdort mijn Edelheyt, door dit swaer ongheluck,