Emotionaliteit van zeventiende-eeuwse toneelstukken

veerdicheyt heeft ontdeckt ende d'onheluckighe doodt van Thebasile belet, bewijsende dat sy onnoosel was van het opgheleyt misdaet des overspels uyt reden dat die daer sy mede beschuldicht wert selfs een vrouw-persoon was en oversulckx de leughenen achterhaelt sijnde, sijn de Verraders veroordeelt ter doot om levende verbrandt te worden, Thebasile wederom tot vreught van het heel Hof op den throon ghestelt, en Alphonsus met Felicia ghetrouwt.

Waerheydt baert nijdt.--------------------------------VERTHOONDERS.Alphonsus Grave van Barzelona.Mopsus sijnen Knecht.Taurinus Waer-seggher.Felicia Edel Iouffrouw.Thebasile Dochter van Henricus en Coninginne van Bohemen.Nimus Knecht van Felicia.Eenen Boer.Eenen Torcksen Schipper.Sultan eenen Torck.------------------------Adolphus Keyser.Henricus Coninck van Engelant.Romanus Ambassadeur.Atrastes. Iulius. Eduardus. Carolus. } Edele.Twee Pagien.Twee Hellebaerdiers.Amurathes eenen Torck.

HET THOONEEL.Wordt eerst verthoont in Bosschagie.

En heb hier eenen brief in dit packet ghebondenDie ick hem gheven moet self in sijn vrome handtHy compt van een Princers die woont in Enghelandt.Alphonsus. Van veer dit hoorende speckt,Alpho. Met oorlof eel Gravin ick hoor mijn naeme mellenVan jemandt, die jet heeft aen my self te bestellenMy dunckt hy haestich is, daerom u dienaer blijfEn scheyd met desen soenNimus: Holla Holla niet te stijff.Alpho. Ick hoop des' eer daer naer noch meerder te ghenietenOft anders t'leven sou my ganselijck verdrietenbinnen met sijnen knecht.Felicia alleen.Ickstaen gheheel verstelt vol druck en onghevalIck vrees dat desen brief wat wonders baeren sal.Ey Nimus leght wat toe om eens dan grondt te wetenOft daer jet schuylen mach,Nimus Mevrou het sijn secretenVan een seer eel Princers uyt Enghelandt ghebrocht:Felicia. Uyt Enghelandt, oft ick die achterhaelen mochtWaer toe ghy dienstich sijt om stil daer naer te trachtenEn sal door uwe hulp hier op eens andtwoordt wachten.Nimus. Soo ghy my drinckgelt gheeft ben ick daer toe ghereet:Felicia. Het welck ick u gheloof dus doet dat ick u heetNimus. Laet my maer slechts begaen ick sal 't wel overlegghen,En alles beter doen als ghy my cunt ghesegghen.binnen.

VERSCHOONINGHDen Keyser Adolphus siende het Pourtraict of afbeldselvan Thebasile wordt daerop verlieft.

Vierde uyt-comen.Den Graeve Alphonsus en Mopsus.WAt over groote vreught besit mijn moedich hertWat aenghenaeme gunst verdrijft nu mijne smert.Den Bohemischen Vorst (die was in Echt ghetredenMet mijn Thebasile) die is nu overledenTot voordeel van mijn wensch soo my dit briefken seytWaer door ick vind een eynd van al mijn swaricheydt.O Handt ô gulde handt, ô weerde vrou ghepresenMijn Flora, morghenson, den daeghraet is u wesen,Ick kus het teecken nu van uwe lieve handtEn gheef aen u mijn hert tot eenen onderpandtVan trouw, met reden oock, terwijl de gulde straelenVan u ghesicht, al mijn ghedachten comen haelenOp glori waghens van veel wenschen, die soo lanckGheketent sijn gheweest, en teghen mijnen danckDoen dolen, maer ick mach, Godt lof, de doodt nu prijsenVan uwen man, die my als Phenix doet verrijsenUyt d'asschen van t'gheluck t'gen hy ghenoten heeftIn uwe soete min die ghy aen my nu gheeft,Sy schrijft my, hoort eens aen: mijn man die is ghestorvenNu kont ghy mijnen glans, die niet en is bedorvenGhenieten als te voor, schoon dat toen wert beletWant niemand my als nu can stellen ander wetEn waerom niet, ick hoor u toe, k'was eerst bedwonghenEn door het vreet ontsach des vaders aenghedronghen,Ick ben in Enghelandt seer vroom en wel te pasSult vinden dat ick ben die ick te voren was.Comt vry want ick u wacht, en laet u niet beswaerenNu ick bereet ben om met u t'landt uyt te vaeren

Besorght mijn gelt weerom,Alphonsus. Gy doet my tranen stortenbinnen.Adieu, verdwijnt ghy soo, die my des' blijschap gaff:Mopsus Het is Felicia docht ick van eersten aff,Alphonsus. Siet wat de liefde doet, die gheene moyt sal sparenOm eens te sien het eynd' van al haer wedervaren,Ick trock dan weer te rugh midts dat my gelt ontbrecktDe wanckelbaer Fortuyn heeft hier al veel ontdeckt. binnen.

Derde uyt-comen.Henricus Coninck van Enghelandt met sijn Edelieden.

Veranderingh van tijdt voed' veele diepe sorghenWaer onder groot ghepeys en onrust leydt verborghen,De twijfelingh van gheest die wentelt inden sinEn hoe ick voorder denck de vrees die isser in,Den duytschen Adelaer seynt mysoo veel ghesantenOm mijn Thebasile, ick sien van alle cantenEen groot ghewoel van volck die niet en wenschen, danTe sien dat sy Adolph had voor haer wettich man,Tot rust van mijne Croon, die hy my op doet vraeghenSchoon teghen haren danck, vermits sy alle daghenNemtuyt stel, en daer by dit groot gheluek ontseytHet gen my droefheyt baert Jae niet als swaricheytSal gheven aen mijn hert, wilt sy noch langer blijvenBy haer hertneckicheyt; I. Edelman. Die moeten wy verdrijvenMet alle soeticheyt en segghen dat den RaetVan t'hoff haer weygheringh, al veer te boven gaet,Den Raedt is daer de eer des Coninghs aen moet hangenDen Raet can veel gheluck benemen en ontfanghenSoo hy wordt inghevolght, dus wordt hy rijp bedachtEen jemandt van den raet gheluck oft voor-deel wacht,

Thebasile. En sien uyt u ghemoet dees droeve maer te drijvenGhetrouwheyt is een deught die veel schoon lessen leertEen onghetrouwen gast en is gheen weldaet weert.Romanus met 2. Edelieden uyt.Romanus. Fonteyn van onsen gheest die t'herte hebt besponghen.En in het diep ghemoet des Keysers min ghedronghen,Den tijdt die cort al seer om baest met folle seylTe loopen inde Zee met groote vreught en heyl.O enghelijcke schoont, ick kom my hier verstoutenOm met haer Majesteyt van liefde wat te kouten,Midts dat de blijde uer van ons vertreck seer naecktWaer naer den Duytsen Vorst met groot verlangen haeckt,Om u, die leyt alleen in sijne siel begravenDie als een seyl steen treckt naer u de aertse gaven.Ofschoonheyts dagheraet, ghenoegh aen ons bethoontDat u hert van 't ciraet der deughden wort bewoont.Thebasile. Ey en slateert my niet, wilt stadich daer van swijghenTot dat wy meerder stoff en reden daer toe crijghen.Seght my hooghmoghend' Heer uyt eenen rechten grondtOf ghy oock in dit landt eenichsints aerden condt.Romanus. Ghenadighe Princers, wie sou toch moghen claeghenOver een landt en locht die uwe deughden draeghenSoo haere Majesteyt belieft, met u verloffWy sullen saem ons gaen vertreden in het Hoff,En breeder van u vraegh in d' eensaem plaetsen hand'lenWant ick ben aenghelockt om weynigh tijdt te wand'len. binnen.

Vijfde uyt-comen.Alphonsus en Mopsus ghecomen in Enghelandt. uyt.

Het vlugghe Pluym ghediert, als Swaluw, OyevaerDoor't winters nortsich weer, vertreckt van jaer tot jaer,