Emotionaliteit van zeventiende-eeuwse toneelstukken

veerdicheyt heeft ontdeckt ende d'onheluckighe doodt van Thebasile belet, bewijsende dat sy onnoosel was van het opgheleyt misdaet des overspels uyt reden dat die daer sy mede beschuldicht wert selfs een vrouw-persoon was en oversulckx de leughenen achterhaelt sijnde, sijn de Verraders veroordeelt ter doot om levende verbrandt te worden, Thebasile wederom tot vreught van het heel Hof op den throon ghestelt, en Alphonsus met Felicia ghetrouwt.

Waerheydt baert nijdt.--------------------------------VERTHOONDERS.Alphonsus Grave van Barzelona.Mopsus sijnen Knecht.Taurinus Waer-seggher.Felicia Edel Iouffrouw.Thebasile Dochter van Henricus en Coninginne van Bohemen.Nimus Knecht van Felicia.Eenen Boer.Eenen Torcksen Schipper.Sultan eenen Torck.------------------------Adolphus Keyser.Henricus Coninck van Engelant.Romanus Ambassadeur.Atrastes. Iulius. Eduardus. Carolus. } Edele.Twee Pagien.Twee Hellebaerdiers.Amurathes eenen Torck.

HET THOONEEL.Wordt eerst verthoont in Bosschagie.

Ick volghunaer terstont, dus gaet ghy haestich voor,Mopsus . Wat sal Felicia nu doen, die arme sloorAlpho. Toomt uwen beck.... laet van Felicia nu swijghenMopsus Jae comt sy door den druck noch gheen misval te crijghen,Alpho. Wel hoe gaet sy dan groot? spreckt; ghy en plompen kloenMopsus Mijn Heer, k en wetet niet, t'is quaet om goet te doenHet comter dickwils van, wanneer men in het donckerVeel vryicheyt ghebruyckt, toch ick peys dat Me-jonckerHeeft suyverheyt belooft, Alphon. hout uwen ratel beck,Hoe ismen staegh ghequelt met eenen sot oft geck.binnen.

Vijfde Uyt-comen.Den Keyser Adolphus, Romanus Ambassadeur, Iulius,Atrastes, en Henricus, Edelmans, met den Secretaris.Adolp. T'Is wonder dat een man sijn selven laet verwinnenAls maer een cleyne lust spelt in sijn swacke sinnen,Wat cander stercker sijn als liefde, die den menschBedwinght, en toomt den wil naer haeren eyghen wensch.De liefde set niet aen, hoe sterck, gheleert en maghtighHaer lusten sijn soo groot, soo vinnigh en soo crachtighDat niemand segghen can dat liefd gheen macht en heeftDat liefde aenden mensch gheen quellinghen en gheeft.Dit voelden ick ghenoegh door Venus minne schichtenSoo haest ick maer den schijn van Venus mocht besichten,Iae, Venus segghen magh soo haest haer wesens beldtHeeft met vermaeck en lust in mijn ghedacht ghespelt,Toen costick dagh noch naght mijn fiel met ruste voedenMaeraesden mijn teer hert met een beanxt vermoeden,Om een schoon vrou alleen die my nu heeft ghesteltDoor liefde inden bandt van haer seer sterck ghewelt

Op uwen goeden dienst, en seghden Raet van statenAdieu, tot dat icksien daer mijne sielnaer snacktEenen Pagi uyt.Als thert naer een Fonteyn,Pagie. De koffers sijn ghepacktEn alles is ghereet, soo t'aen de Edel HeerenBelieft om med' te gaen: Roman. Hebt ghy oock al mijn kleerenGhesloten in de kist: Pagie. Het is ghedaen ghelijckMy wert bevolen Heer; Rom. Soo scheyden wy uyt t'rijckEn wachten den Adieu, Adolphus.Ghy sult terstont gaen schrijvenHoe dat de lusten van de trouwe Min my dryvenHoe dat mijn Edel hert is inghenomen vanDe liefde, die my traght te maecken wettigh manVan d'Enghelse Princers, die t'herte soo doet brandenDat ick eer gheven wil mijn Rijck en al de landenDie greynsen aen t'quartier van Torck en PersiaenAls haer te laeten, en niet eens te sien voldaenHet gene dat ick wensch om t'puyck der soetighedenDie schuylen in het hert van haer volmaeckte leden,Schrijft aen den Coninck self vernuftigh en seer CloeckHoe dat ick boven al sijn outste dochter soeckTot mijn beminde vrou, dit moet alsoo gheschiedenGhelijckmen is ghewoon een Coninck aen te biedenSpreckt aen den wijsen raet en doet ghelijck die seytSecret. Om te voldoen den wil van sijne MajesteytEn sal ick niet alleen my gaen tot schrijven voeghenMaer thoonen dat ick ben tot Majesteyts ghenoeghenDe alderminste slaeff tot dienstbaerheydt van t'hoff,Adolp. Vervolght dan mijn ghebodt soo crijght ghy eer en loff.binnen.

VERSCHOONINGHHet vertreck van Romanus Ambassadeur naer Enghelandt.

Romanus. Sire, ick hoop jet goedts nu ick verstaen heb datDen hof-raet is by een, om den ghewensten schatDie ick van u versoeck, naer t'Keysers Rijck te leydenHenricus. Mijn Heer het is ghedaen, den Raedt begint te scheydenU wordt de eer vergunt van t'gen' hy hebt betrachtRomanus. Ick danck u voor de gift die ick langh heb verwacht,Henricus. Wy hebben oversien t' tractaet van des' afferenSy comen over een seer wel naer mijn begeren,Dat leeft den Adelaer, en stercken duytschen VorstDie naer ons groot gheluck, en s'lants welvaeren dorst,Siet wat de liefde doet, de liefd' heeft dit ghesponnenEn al de herten van het rijck nu overwonnen,Dat-men Trompetten blaest en alle vrolijckheytTer eeren van des' bruyt mijn eel Princers bereytRomanus. Noyt grooter blijschap cost my in dit rijck gebeurenAls soo een maer, die mijn voetstappen naer sal speurenWaer dat ick gaen oft staen, om dat uyt alle vreesDoor goude lijtsaemheydt, mijn wil naer wensch verrees,2. Edel. Ter wijlen de Fortuyn ons schenckt haer beste schattenMoet men gheleghentheydt met haere tuyten vatenDus dient niet langh versint laet ons met alle vreughTot loff van onsen Vorst verheffen lijtsaem deught. binnen.

Vierde uyt-comen.Felicia met Nimus haeren Knecht in Pellegrimskleeren al singhende,

Wonderlijcke cracht der minDie met toomen van u lustenHoudt gheketent hert en sin,Jae gheen ooghenblick laet rustenAls die ghy bespringhen cunt

Thebasile. En sien uyt u ghemoet dees droeve maer te drijvenGhetrouwheyt is een deught die veel schoon lessen leertEen onghetrouwen gast en is gheen weldaet weert.Romanus met 2. Edelieden uyt.Romanus. Fonteyn van onsen gheest die t'herte hebt besponghen.En in het diep ghemoet des Keysers min ghedronghen,Den tijdt die cort al seer om baest met folle seylTe loopen inde Zee met groote vreught en heyl.O enghelijcke schoont, ick kom my hier verstoutenOm met haer Majesteyt van liefde wat te kouten,Midts dat de blijde uer van ons vertreck seer naecktWaer naer den Duytsen Vorst met groot verlangen haeckt,Om u, die leyt alleen in sijne siel begravenDie als een seyl steen treckt naer u de aertse gaven.Ofschoonheyts dagheraet, ghenoegh aen ons bethoontDat u hert van 't ciraet der deughden wort bewoont.Thebasile. Ey en slateert my niet, wilt stadich daer van swijghenTot dat wy meerder stoff en reden daer toe crijghen.Seght my hooghmoghend' Heer uyt eenen rechten grondtOf ghy oock in dit landt eenichsints aerden condt.Romanus. Ghenadighe Princers, wie sou toch moghen claeghenOver een landt en locht die uwe deughden draeghenSoo haere Majesteyt belieft, met u verloffWy sullen saem ons gaen vertreden in het Hoff,En breeder van u vraegh in d' eensaem plaetsen hand'lenWant ick ben aenghelockt om weynigh tijdt te wand'len. binnen.

Vijfde uyt-comen.Alphonsus en Mopsus ghecomen in Enghelandt. uyt.

Het vlugghe Pluym ghediert, als Swaluw, OyevaerDoor't winters nortsich weer, vertreckt van jaer tot jaer,