Armoede van den graeve Florellus

Armoede Vanden Graeve Florellus Oft Lyden Sonder Wraeck Vertaalt Uyt Lope De Vega ghenoemt La Pobreza de Reynaldos. Ende in Rijm ghestelt Door Cornelio De Bie Tot Lier.

INHOUD.

Carel den Grooten Rooms Keyser, ende Coninck van Vranckerijck, opghestockt en haetelijck aenghedreven sijnde door een vals gheloof, dat den Grave Florellus sijnen Neve plichtich was van verraderij, daer hy van Filibert een Frans Ridder mede beschuldicht werdt, doet hem als verrader bannen en uyt het Hof verstooten, met sonderlingh bevel datmen den selven oft niemandt vande sijne tot onderhoud: sou spijsen, maer van hongher laeten vergaen. Sonder eens te graven naer den grondt vande waerheyt ter wijlen dat Florellus onoosel was. Want sijn onsterffelijke faem scheen in d'ooghen van alle de Hovelinghen en Crijghs Helden als een gheduersaem, eerlijck en levendich pronckbelt, overmits sijn Heerelijcke daeden moesten voor gheenen worm van ergh-waen, noch voor eenighen roest van ontucht, jae minder voor rottinghe van verraet swichten, doch evenwel sijn vrome dapperheydt wert hier vanden nijt over de hekel ghehaelt en soo jammerlijck verdelght door de vervloeckte belgh-sucht van Filibert dat hy sich ghedwonghen vond: aen 't Keysers ghebodt te ghehoorsaemen. Ondertussen het Hof verlaeten hebbende nam met sijn Huysvrouwe Claricia en Delius sijn eenich kindt sijn verblijf plaets op het slot van Montelban d'welck hem toebehoorde, maer onvoorsien van levens middelen, in vueghen datse aldaer van hongher souden moeten vergaen hebben, ten waer Godt hun hadde versterckt door hulp van Agarenus en Alberius sijn Broeders en vrome Ridders, de welcke uyt natuerelijck medoogen hun selven oock hebben begeven op het voorseyt slot van Montelban, loopende daghelijckx op den roof om hunnen broeder te helpen. En ghelijck middeler tijdt een groote heircracht van Sarasijnen en Mooren uyt Africa op de Franse kusten was aenghelandt om den Keyser Carel te beoorloghen, waer door alle de buytenlanders ghevlucht waeren, stond Florellus met sijn ghemelde broeder en heel het huyghesin geschapen om van hongher te vergaen, en siende gheen hulp, om het verbolghen ghemoet des Keysers te versachten, was in twijfel of hij sich tornigh in eenigh schaduwachtigh wout wilde versteken, in een herte klip laeten vermorselen oft sijn selven in een doncker steenrotse het leven benemen, om sijn lieve bed-ghenot, en aenghenaemen jonghen sone niet te sien sterven, over weghende het onoosel ongeval dat sijn herte trefte. Hier bejeghent hem de liefde, daer bestrijdt hem de vromicheyt, hier beweeght hem het achterdencken vande sonde soo hy sijn voornemen involghde, eyndelijck overwonnen vande voorsichticheyt schept eenen nieuwen moet, en peysende dat niet van soo cleynen cracht is, oft het can sich inden dringhenden noodt wreken, en inde swaerste allenden baet vinden als hy de gheleghentheyt open sach om sijn selven met sijn twee Broeders te waegh-halsen, en hier en daer eenighen buyt te becomen

vande aengelande Barbaerse volckeren, die de sloepen der Franse kusten niet en kenden, soo ist ghebeurt dat sy ghevanghen hebben een Coopman met eenen Sarasijn jonck ende schoon, en nog eenige andere Sarasijnen vermoort hebbende, die sy hadden uytgeschut en berooft van het ghene dat sy tot onderhoudt van t'leven mede ghebrocht hadden, hebben de voorseyde twee ghevanghenen ghebrocht op het slot van Montelban. Maer t'is te weten dat desen ghevanghen jongen Sarasijn een vrou persoon was, schoon sy haer in mans habijt vertoonde met naeme Armelinda, de dochter vanden Coninck van Fez uyt Africa, onder wiens bevel de heel Berbaerse Armade stondt, die soo onverwacht den Keyser Carel quam overvallen: dese Armelinda (naer dat sy aen Florellus d'oorsaeck van haer overcomst verhaelt hadde) gaf oock te kennen de liefde die haer porde om den Prins Celindus haeren vrijer te volgen, midts hy als overste des legers sonder haer wete uyt Africa vertrocken was. Florellus hier door beweeght ghelooft haer wederom by den Vader te brenghen, hopende door desen middel sijn vrijheyt te crijghen, ende alsoo daarentussen Agarenus den Prins Celindus (in 't soecken van sijn beminde Princers) oock gevangen hadde die Florellus quam te ontmoeten als hy met Armelinda op den wegh was, worden samen tot verwonderingh van d'een en d'ander op het Casteel ghebrocht en bewaert. Interim hadde Keyser Carel onder het bevel van den graeff Florantus sone van den voorseyden Filibert, sijnen leger tegen de Mooren doen optrecken, maer selver gheslaghen sijnde uyt oorsaeck dat Florantus door sijn bloohartigheyt eerst was vluchtende en den standaert onder het loof verborgen hebbende wordt van Florellus gevangen, die hem uyt schudt ende al af gehnomen hebbende dat hy hadde laet hem half naeckt loopen, ende daer naer des selfs cleederen ende wapenen aenghedaen hebbende voeght sijn selver voor den Fransen legher, en het volck aenwackerende: (die niet anders en wisten oft het was hunnen Ghenerael Florantus) hebben de couragie hervat ende de Mooren gheslaeghen, als wanneer Florellus den Coninck ghevanghen brenght naer sijn slot van Montelban met verwonderinghe dat hy den Prins Celindus met sijn dochter Armelinda aldaer oock was vindende. Florellus dwinght den Coninck der Mooren tot eenen thien-jaerighen vrede met Keyser Carel d'welck hy aen nemt onder ghelofte van uyt het landt te trecken, en ter wijlen den Prins Celindus met de Princerss den selven vrede naer het Hoff van Vranckerijck gaen vercondighen, sonder te ontdecken wie daer van oorsaeck was, vinden dat aen Florantus de eer der Victorie ghegheven wort en ghestelt inde plaetse van Florellus tot spijt van den Prins en de voorseyde Princersse die contrarie wisten. Den opghestockten haet des Keysers was soo groot dat hy beval aen Filibert het Casteel van Montelban in brandt te steken en Florellus met vrouw en kindt te vermoorden, d'welck hy aen nam, ende de vrou en sone ghevanghen hebbende bevelt aen sijn Soldaten de selve op te hanghen, d'welck Florellus (in

Herders cleeren vercleedt sijnde, belet ende hun verlost hebbende doet Filibert en de Soldaten vluchten, het ghebeurt op eenen anderen tijdt dat Florellus met hulp van sijn Broeders in handen krijght den Graef Olivier, die ghesonden was van den Keyser om de overghebleven Mooren te verwittighen dat sy souden vertrecken, ende Florellus wel wetende dat sy waren wachtende naer den Prins Cleindus en de Princers Armelinda (die noch tot Parijs waeren) houdt Olivier op sijn slot in versekeringh, en sijn selven vercleedende in Mooren cleeren swert van aensicht en sonder baert, verstout sich te verschijnen int Hof by den Keyser om het voorschreven verblijf der Mooren te verclaren, maer alsoo den Keyser alleen sijnde en slaep lustich (sonder Florellus te kennen) wordt hem van Florellus onbekent verhaelt het onghelijck dat hy hem dede, en Florellus siende dat den Keyser in slape viel, nempt hem vanden hals het gouden teecken datmen nu noemt een gouden Vlies, en gaet daer mede uyt Parijs heel onbekent, sonder den Keyser te hinderen (ghelijck hy doen cost). Maer daer naer (sijnde by eenighe Herders op het velt:) nochtans ghevanghen wordt door Florantus Filibert en veel crijghs volck die hem voeren naer Parijs alwaer hy veroordeelt wordt om onthooft te worden tot groote droefheydt van Claricia sijn beminde huys-vrouwe als sy het selve verstaen hadde, maer den ghemelden Agarenus sijn oudtsten broeder. (Die een waerseggher was en seer ervaren in de Const van Negremancy:) de selve ghetroost hebbende onder de ghelofte dat hy sijn Broeder sou verlossen, d'winght den duyvel om samen als twee Heremijten naer t'hof te gaen, al waer sy den Keyser wijs maecken dat sy Florellus quamen beswaren van Kerck dieverij en den selven sochten te spreken, d'welck hun sonder achterdencken van bedroch toe-ghelaten sijnde, verlossen den selven als wanneer den duyvel bleef sitten inde plaets, en Florellus met de Heremijte cleeren van den duyvel uyt de kercker raeckt. Den dach van justitie aengecomen sijnde datmen Florellus sou onthoofden is den voorseyden duyvel inde ghedaente van Florellus op het schavot verschenen, den welcken (als den Beul hem meynde te onthoofden: in vlam en roock verdweenen is tot schrick van alle de omstaenders. Meynende dat Florellus was, maer als hy met dito Agarenus sich voor den Keyser en sijn heel Hoff verthoonde, en tot verwonderingh van al de wereldt sijn selven ontschuldicht hadde van de verraderij daer hy mede beticht was, verthoonende den standaert ende wapenen van Florantus die hy uytgeschut hadden sonder te hinderen, en daer mede de victorie behaelt, den Coninck der vyanden ghevanghen en tot vrede ghedwonghen, het gouden vlies ghenomen sonder den Keyser te quetsen, en andere teeckenen van ghetrouwicheyt aen wees, is in ghenade ontfanghen en Filibert en Florantus ghedoemt ter doodt ende Florellus wederom ghestelt in sijn plaets.

Consilio maior qui magnus in armis.

Opghedraeghen Aende seer Achtbaere, Deught-lievende, en Konst-minnende Sr. Gommarus Wuyts Capiteyn vande Borgerlijcke Wachte ende Regeerder van het Godtshuys van S. Barbara, &c. Ende Sr. Nicolaus Stöcklein Aelmoesseniers Vanden ghemeynen Huys-armen binnen de Stadt Lyer, &c.

Eerwaerde, Voorsienighe ende Sorghvuldighe Bescherm-Heeren vanden Armen, &c.

DE natuerelijcke beweghinghe, en het hert-grondich medelijden hebben van over veel eeuwen den mensch altijdt aenghelockt en verweckt tot bermhertighe miltheydt, om de behoeftighe en arm verlaeten sielen inden uytersten noodt te troosten, te helpen en in levens steun te houden. Waer toe niet aenghenamer en noodigher en can ghevonden worden dan de beleeftheydt, voorsichticheyt, schranderheyt en redelijckheidt als principaelste aenleydende deughden vande liefde, aenminnicheyt en vrindelijckheydt. Waer van de ghewoonste tot op den dagh van heden noch in groote achtinghe ghehouden wordt. Reden dat ick dit werck (uytbeldende de Allendighe Armoede van den Graeve Florellus onder de bescherminghe, eer-tytels, en opdracht van Loffwaerdighe persoonen, uyt sonderlinghe gheneghentheydt tot den dienst vanden Armen:) in 't licht heb ghebrocht, overmits my goedt docht (ten opsicht vande