Emotionaliteit van zeventiende-eeuwse toneelstukken

dat men hem nieuwers speurt oft daer van niet en hoort, de droes ick wordt ghestoort in alle mijne leden ..... Holla wat grooten Heer komt hier soo aen getreden, daer sou ick aen betreden mijn alder-beste Const om hem te schudden uyt en snijden fijne bors .... Ick sal my om den buyt behendighlijck als een gheveynsden bed'laer maecken, en sien door desen list aen sijne bors te raecken, als ick een aelemoes wil vraeghen heel beleeft, en soo hy my besiet, en wilighlijcken gheeft soo fal ick hem in't still en sonder weet bedrieghen, want in behendigh lieghen ben ick gheheel vol-leert. Neel. Hoe fraey heb ick den boer met valscheyt gepalleert, ick sal dit apen-spel voor seker langh onthouwen, niemant is mijns ghelijck in de faillie te vouwen, wel wie compt hier soo droef armhertigh aengegaen. Hans. Ke mijn heer plebaen, ey geeft wat voor eenen armen passant, die vande fransen is afghebrant en alte-mael bedorven mijn vrouw en kinders sijn van onghenucht gestorven. Laet my toch troost verworven van u brmhertigheyt, k'sal bidden dach en nacht voor uwe saligheyt. Neel. houd daer.... Terwijlen wort sijn bors met de goude croonen van hans ghesneden. Neel binnen. Hans. Soo moest ick valselijck eens mijnen aenslach maecken, om te gegheraecken aen sijn borsse vol van goudt .... fortuyn helpt ieder een die vals is argh en stout, die loghenen betrouwt verliest licht sijne schijven, niemant en is mijn ghelijck in listen te bedrijven, ken mach niet langher blijven eer ick verraden wort, want quam ick aen de koor dan schoot ick weer te kort. Jacomijn uit. De droes hael dien vent dat hy van alles weet het schijnt de duyvel self die hevet hem gheseet, want hy wist meer bescheet als ick van al ons wercken, den heer wil my verstercken ick druyp nu stil naer huys en segghe niet een sier, al liep hy dagh en nacht uyt hoeren en te bier, ick sal den schelmsen gier mijn leven noyt meer moeyen, eer daer meer listen groeyen tot mijn seer groote schant, wat dunckt u vanden quant, sijn dat officiaelen, ist eenen toovenaer moet hem de duyvel haelen,

hy heeft my wel betrapt, wie mach mijn groot-gaen aen den dief hebben gheclapt, k'ben bly dat ick ontsnapt heb sijne dreyghementen, soo mijnen man dit hoort, vee largher als serpenten sijn furien op-staen... o droes is dat een spijt, nu ben ick amijn eer, respect en welvaert quijt, dat hem den uyl beschijt, k'sal uyt mijn vel noch springhen den rekel is weer t'huys, ick hoort wel aen sijn singhen. Ariaen van binnen singht. Ghesangh, stemme: hebdy niet gehoort lieven Teunis, etc. Truyken ons meysen wilt gaen trouwen met mopsus een grijs man soo droogh als eenen block, soo stijf als eenen stock, die qualijck meer gaen en can, en van oudtheydt beeft, daer by maer een handt, die gheen vreught en heeft, oft niet eenen tandt, wou houwen, en trouwen, met sulcken jonck smulleken van sesthien jaer, sal dat niet wesen een drollich paer; truyken wou datse noch maeghet waer. Jacomijn. Dat wou ick oock wel ghy schelmschen hond ter honden, niet beter op dees aert als vry en onghebonden, soo valtmen in gheen sonden van stadich huys-crakeel, de trouw is eersten soet als een ghestelde veel soo langh de bruyloft duert en ist niet als ghespeel oft op parnassus waer, maer breeckter eens een snaer van leifde ist een strop van hondert duysent sorgen, waer aen men lichtelijck sijn selven sou verworghen om dat de trouw verdriet. Van binnen vervolgh van het ghesangh. Dry daghen naer de bruyloft-feeste was Truyken sieck van rouw jae droef tot inderdoodt,, en claeghden haeren noodt van mops aen man en vrouw hoe dat de koude min ,, en had van sijnen cant noch vreught noch leven in ,, en scheen heel uyt ghebrant maar stenen en quenen, en babbelen en cnabbelen en rocchelen en altijt, was dat niet een groot jolijt truyken is nu haer eerken quijt. Jacomijn. Dat is hier ghen' my oock tot inde dermen spijt, ick sterf van haet en nijdt dat ick my moet bedroeven om sulcken galghen aes, n'en

rechten boef der boeven. Ist moghelijck dat ick dit apenspel soo lij, maer t'schijnt dat hedendaeghs is als een tooverij dat die de beste is den meesten last moet draeghen. Ariaen boven uyt de venster. Wel vrouw compt ghy my nu in't gheestlijck hof doen daeghen? voor al de bitter slaeghen die ghy hebt uyt ghestaen, Jacomijn. O neen ; my dunckt t'is tijdt om saem naer t'bedt te gaen, Ariaen. Ick had nochtans mijn beste cleeren aenghedaen, en meynden daer med'voor den rechter soo te comen. Jacomijn. K'en heb voor waer gheenen officiael vernomen, om dat ghy sijt te vromen en te realen baes, want seght my eens wie dat het oproerich gheraes sou hebben connen stillen van menich straet-clappey, wy sijn van eenen wille en leven saem in vreught, Ariaen. Ick sien wel vrouw dat ghy int minste niet en deught, ick heb veel meel ghenucht als ick alleen mach wesen, gaet voorts ghy sijt een hoer, Jacomijn. Wel dat is hoogh ghepresen, mijn lief wat schort u dan ey gaan wy slaepen maet. Ariaen. Ick en slaep by gheen wijf dat groot gaet om op een ander haer kindt te baeren dus laet ick best by tijdt een sulcken vercken vaeren, want ghy in twintich jaeren gheen kindt en hebt ghehadt. Jacomijn. Mijn lief wel wat is dat spreekt ghy van swaericheydt, Ariaen. om dat ghy soo terstont comt van den arrebeyt daer ick in't minst geen vreught maer ongerief in vinde. Jacomijn. wel waerom? Ariaen. om datge sijt te jongh van kinde. Jacomijn. ghy sult in uwen clap, wat droomt ghy lieven man, ick ben onnoosel, hoe! ick en weet nievers van en maeckt my ondertusschen voor t'volck hier niet bevreest, Ariaen. wel wie is van u kussen den vader dan gheweest, spreckt lendebreay, druypneus, vuyl-maeck-vet, ghy smots vol vuylicheyt, ghy saters-vel en simpel-bet, ick heb ghenoech ghelet om soo een appel-teef de huyt te helpen touwen, houd dat soo comt eens uyt de valseheydt vande vrouwen, Jacomijn. ick bid vergiffenis, k'en doen sulckx nimmermeer, Ariaen. elcken duyvel heeft sijn maent, het is nu mijnen keer, houd dat en dat ghy hoer, Jacomijn. o ghyen luycefeer is dit langh te verdraeghen, Het meysen vanden prochiaen uyt. meysen. Ick com om pensen vrint, ick hoor ghy hebt gheslaeghen, wat droes is dit gheseyt ist hier weer kerremis. Jacomijn. ghevaerken goy vrindin